HERITO, nr 13: Konflikty pamięci

Każda wspólnota wypracowuje specyficzne sposoby zapamiętywania, ale też zapominania niewygodnych faktów. Ars memoriae i ars oblivionis stanowią nierozłączną parę, jak przekonuje Robert Traba. Zapomnienie bywa konieczne, by po dramatach i wstrząsach znaleźć jakąś równowagę, przyznaje Traba, lecz zarazem przestrzega: nadmierna trwałość zapomnienia może się przerodzić w koszmar bratobójczej walki. Ideałem byłaby „polifonia różnych pamięci” oraz „świadomy balans między pamięcią a zapomnieniem”.

Jak jednak te ideały urzeczywistnić? Próbę odpowiedzi podejmuje Stanisław Obirek. Zamiast modelu konfrontacyjnego, którego istotą jest obrona własnego obrazu przeszłości, proponuje model dialogiczny – postawę zaciekawienia. Prawdziwy dialog wyklucza bowiem planowane zapomnienie, przekonuje Obirek, i skłania raczej do zmiany własnej postawy pod wpływem poznanych faktów. Idąc tym tropem, staramy się w tym numerze nie tylko rozeznać w naturze konfliktów pamięci, ale również rozejrzeć w otaczającym nas, Środkowoeuropejczyków, krajobrazie pamięci. Bo zacząć trzeba przede wszystkim od siebie.