Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie

Krajobraz europejskich miast zapełnił się pomnikami, muzeami, tablicami pamiątkowymi, instalacjami artystycznymi, których celem jest przypominanie o historii. Niejednokrotnie forma upamiętniania staje się powodem do dyskusji czy punktem zapalnym. Czy istnieje tylko jeden model „uobecniania” przeszłości, czy też Europa staje się dziś domem dla różnych form świadomości historycznej i różnych sposobów czynienia przeszłości naszą teraźniejszością? Próbą odpowiedzi na te pytania jest interdyscyplinarna monografia autorstwa Sharon Macdonald, wybitnej antropolożki kulturowej związanej z Uniwersytetem w Yorku oraz Uniwersytetem Humboldtów w Berlinie.

„W XX i XXI wieku w Europie i w innych częściach świata pamięć stała się jednym z najważniejszych i najczęściej podejmowanych zagadnień współczesności. Pamięć od dawna wikłana była w usprawiedliwianie wojen i konfliktów. Używano jej też, by wzywać do przeprosin za wyrządzone w przeszłości krzywdy. Spora część opinii publicznej ubolewa dziś nad dotykającą nas „kulturową amnezją”, lękając się utraty pamięci o przeszłości i – co za tym idzie – istotnego punktu odniesienia. Dochodzi do tego lęk przed znikaniem świadków ważnych wydarzeń historycznych oraz dewaluacja pamięci międzypokoleniowej. Jednocześnie procesom tym towarzyszy swoisty rozkwit różnych form (i pracy) pamięci zbiorowej i indywidualnej. Europa stała się wręcz krainą pamięci mającą obsesję na punkcie zanikania i utraty pamięci zbiorowej oraz sposobów jej zachowywania” – pisze Sharon Macdonald.

Z angielskiego przełożył oraz komentarzami opatrzył Robert Kusek.

Tom 7 w serii Heritologia.
Publikacja dostępna jest w języku polskim.

Sharon Macdonald (ur. 1961) jest absolwentką Uniwersytetu w Oxfordzie, gdzie w 1987 roku uzyskała doktorat z antropologii społecznej pod kierunkiem wybitnego brytyjskiego antropologa Edwina Ardenera. Była pierwszą brytyjską profesor antropologii kulturowej na Uniwersytecie w Sheffield. Od 2012 roku jest profesorem honorowym Uniwersytetu w Yorku, a od 2015 roku jest związana z Uniwersytetem Humboldtów w Berlinie: najpierw jako laureatka najważniejszej niemieckiej nagrody naukowej (Alexander von Humboldt-Professur), a obecnie jako dyrektorka Centrum Badań Antropologicznych nad Muzeami i Dziedzictwem (CARMAH). Macdonald jest jedną z najwybitniejszych badaczek zagadnień związanych z dziedzictwem kulturowym Europy, zwłaszcza europejskiej tożsamości i pamięci, kłopotliwego dziedzictwa oraz współczesnej muzeologii. Jej najbardziej znane publikacje to: Reimagining Culture. Histories, Identities and the Gaelic Renaissance (1997), The Politics of Display. Museums, Science, Culture (1998), Behind the Scenes at the Science Museum (2002), A Companion to Museum Studies (2006), Difficult Heritage (2009), Refugees Welcome? Difference and Diversity in a Changing Germany (2019). Kierowała także licznymi międzynarodowymi projektami badawczymi, między innymi Making Differences. Transforming Museums and Heritage in the 21st Century, Heritage Futures oraz TRACES. Transmitting Contentious Cultural Heritages with the Arts. Obecnie pracuje and monografią poświęconą Forum Humboldtów.